İncelenen Yerin Adı: Büyükkızılcık Kasabası

Bağlı Bulunduğu İl: KAHRAMANMARAŞ

Bağlı Bulunduğu İlçe: GÖKSUN

İncelemenin yapıldığı yıl: 2007

A-COĞRAFİ DURUMU

 Komşuları

Yeryüzü şekilleri

İklimi

Toprak ve ekime elverişliliği

Akar ve durgun suları

Mesire yerleri ve doğal güzellikleri

B-TARİHÇESİ

Adını nereden almaktadır?

İlk yerleşenler ve yerleşme amacı

Tarih boyunca kimlerin elinde kaldığı

Üzerinde kurulan beylikler

Ören yerleri ve kimlerden kaldığı

C-YAŞAYIŞ

1.       Ev yapıları ve iş bezemeleri

2.       Aile tipi ve aile nüfus sayım ortalaması

3.       Komşuluk ilişkileri

4.       Nüfusu

5.       Gelenek ve görenekleri

6.       Giyimleri

7.       Okulla olan ilişkileri, okulun tarihçesi

8.       Sağlık durumu

9.       Yol durumu

10.    Atasözleri ve deyimleri

11.    Mahalli oyunlar ve türküler

12.    Kasabaya getirilmiş devlet hizmetleri ve halkın bunlardan yararlanması

13.    Kasabanın dış dünya ile ilişkileri

14.    Masal, öykü, efsane, destanları

15.    Boş zamanların nasıl değerlendirildiği

16.    Yaşam seviyesini yükseltmek için düşünce etkinlikleri

D-EKONOMİK YAŞAM

Geçim kaynağı ürünler

Yetiştirilen hayvanlar ve miktarı

Geçim durumu, ailelerin yıllık gelir ortalaması

Diğer gelir kaynakları

İlçeye aldığı sattığı eşyalar

Topraklı ve topraksız aileleri

E-KASABANIN SORUNLARI

F- KASABANIN SORUNLARININ ÇÖZÜM YOLLARI

A-COĞRAFİ DURUMU

1-Komşuları: Göksun ilçesinin kuzey batısında bir yerleşim yeridir. Çok geniş ve dağınık bir alana yayılmıştır. Komşuluğu genellikle yakın köylerledir. Doğusunda Afşin ilçesinin Başüstü ve Ağcaaçar köyleri vardır. Kuzey doğusunda Türk sevin, Ören deresi vardır. Güney doğusunda Kepez, Yazıköy vardır. Güneyinde Karaömer ve Düğünyurdu köyleri vardır. Batısında Yeniyapan, Kanlıkavak, Kömür köyleri vardır. Batısında Esenköy, Kavşut köyleri vardır. Kuzeyinde ise Kayseri ilinin Sarız ilçesi sınırına dayanmaktadır.

2- Yeryüzü şekilleri: Kasabanın yerleşim yeri dağlar arasında küçük bir vadidedir. Dört bir tarafını yüksek dağlar çevirmiştir. Kuzeyde Bin boğa Dağları, Kuzey doğuda kuş kayası dağı, kuzeybatıda Deli Höbek tepesi, batıda Kamgalı tepesi güneyde, Elma dağlar dik, engebeli ve kıraçtır. Eskiden var olan ormanlar bilinçsiz kesim nedeni ile yok edilmiş, yenisini oluşturmak için çaba harcanmamıştır.

3-İklimi: Kasaba bölge olarak Akdeniz bölgesine dâhil olmakla beraber iklim bakımından karasal iklim görülür. Bunun nedeni Göksun ilçesi ile birlikte etrafının yüksek dağlarla çevrili oluşundandır. Kış mevsimi çok uzun sürer. Kar yağışlı ve çok soğuk olur. Yaz mevsimi ise çok sıcak ve kurak geçer. İlk ve sonbahar yağmur yağışlıdır.

4. Toprak ve ekime elverişliliği: Dağlık bir yerleşim bölgesi olduğundan ekilen toprağı çok azdır ve verimsizdir. Sulama yapılan arazisi çok azdır. Bu tarlalardan elde edilen ürün gereksinim ancak onda birini karşılamaktadır. Geç ekim olduğu için yılda ancak bir defa ürün alınabilir. Tarlaların gübreleme ve nadasa bırakma işini pek az çiftçi yapmaktadır. Modern tarım olanakları ve sulama olmadığı için elde edilen ürün çeşitleri çok azdır. Buğday, arpa, yulaf baklagiller, patates türü ürünler yetiştirilir.

5. Akar ve durgun suları: Kasabanın durgun suyu yoktur. Akarsuları ise küçük dere ve çaylardan oluşmaktadır. Kasabanın kuzey batısında Kömür suyu bulunmaktadır. Kuzeyden doğar güneye doğru akarak Göksun çayına karışır. Güneyinde Kızılcık suyu bulunmaktadır. Bir ucu Kuş kayası’nın arkasından doğar bir ucunda Büyükkızılcık’ın güney doğrultusunda akarak Göksun Çayı ile birleşir. Bu sular kasabanın sınırları içinde bulunmasına rağmen yakın olmadığı için yararlanılmaktadır.

B-TARİHÇESİ

1- Adını nereden almaktadır? :

Yerleşim yerinde kızılca adında bir meyve varmış. Daha sonra bu meyvenin adı değişikliğe uğrayarak Kızılcık adını almıştır. Buranın adını da bu meyvenin adı ile anmışlar ve Kızılcık adını almıştır.

2- İlk yerleşenler ve yerleşme amacı: Günümüzden 250 yıl kadar önce Ümmet ve Kirik adlı iki kardeş avcılık amacı ile bu yere geliyorlar. O zamanlarda buranın bol ormanlık otlak ve suyunun çok olmasından dolayı hayvancılık yapmak amacı ile yerleşiyorlar. Mahallemiz Güllere ise 1952 yılında ilk gelen insanlar Kızılcık merkezden gelmişlerdir.

3- Tarih boyunca kimlerin elinde kaldığı: İlk yerleşenlerin Asurlular, Hititler daha sonraları da Bizanslıların yerleştiği sanılmaktadır. Selçuklular, Dulkadiroğlu beyliği, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı devleti’nin sınırları içinde yer almıştır.

4-Harabeler ve kimlerden kaldığı: Tabaklar mevki denilen yerde uzun mezar var. Kuş kayası denilen tepede bulunan mağarada, Köroğlu’nun kaldığı, burada otlak ve otağı kurduğu söylenmektedir. Ancak bu söylentiler gerçek dışı olup bu mağaranın tarihinin M.Ö:2500’lü yıllara dayandığı tarihçilerce söylenmektedir.

           Kuş kayasının üst bölümünde mağara ile bağlantılı tarihi kalıntılar bulunmaktadır.

           Camuzören mevkii denilen yerde de kırklıkçılar mezarı bulunmaktadır. Bu mezarın Osmanlıdan kaldığı söylenmektedir.

C-YAŞAYIŞ

1.Ev yapıları ve iş bezemeleri: Kasabanın evleri genellikle iki katlı olup üzeri toprakla örtülüdür. Son zamanlarda evlerin üstü çinko saç ile kaplanmaya başlanmıştır. Evlerin alt katları ahır ve depo olarak kullanılır.Babalarından yeni ayrılan çocuklar genellikle tek katlı evlerde oturur.evler genellikle üç dört odalı olup büyükçe mutfak ve yatak odası vardır.Öğrencilerin çalışacak odaları olmasına rağmen velilerin bu konuda çok titiz davranmadıkları gözlenmiştir.

2. Aile tipi ve aile nüfus sayım ortalaması: Aileler genelde (bölünmemiş) ataerkildir. Dört beş yıldan bu yana bazı ailelerde evlenen çocuklar eve sığmadığı için yakın bir yere yeni ev yapılmaktadır. Ancak ayrılan çocuğun ailesi ekonomik yönden babaya bağımlıdır. Evde babanın sözü geçer. Çocukların ve annenin evde söz hakları yoktur. Bu son zamanlarda eğitim seviyesinin yükselmesiyle beraber yavaş yavaş çocukların ve annenin de ailede söz sahibi olduğu görülmüştür. Son nüfus sayımına göre hane başına düşen kişi sayısı 10 dur.

3.Komşuluk ilişkileri: Komşuluk ilişkileri evlerin yakın olmasından ve akraba bağlarından dolayı gayet yardımlaşma ve dayanışma içerisindedir. Konuşmaları sıcak ve yardımseverdir.

4.Nüfusu: Son nüfus sayımına göre 10000 olup güller mahallesinin de 2000- 2500 arasındadır.

Kadın erkek oranı yarı yarıyadır. Okuryazar oranı her ne kadar ` görünse bile 8 yıllık kesintisiz eğitimden sonra bu oran p–80 lere çıkmıştır. Son yıllarda da kız çocuklarının okullara gitme oranının da arttığı gözlemlenmiştir. Ailelerin çocuklarının ders araç gereçlerinin ellerindeki imkânlar doğrultusunda tamamlamaya çalıştıkları görülmüştür.

5.Gelenek ve görenekleri: Düğünlerini çarşambayı perşembeye bağlayan akşam kına yakılır. Deri günü dedikleri Perşembe günü düğün sona erer. Düğünlerde davul, zurna ve orkestra türü çalgılar kullanılır bunun yanında çalgısız düğünlerde yapılır. Dualarla gelin gönderilir. Evlilik yaşı çok düşüktür.16 – 22 yaşları arasıdır.

6.Giyimleri: Kasaba halkı gündelik yaşamında ihtiyar erkekler ayakta şalvar başlarında takkeyle gezerken, genç erkekler daha modern bir giysiye sahipler. Bayanlarda ise yaşlılarda şalvar ve yöresel kıyafetleri, genç bayanlarda ise başlarında yazma, uzun etek giyinmektedirler.

.

8.Sağlık durumu: Kasabanın merkezinde bir sağlık ocağı bulunmaktadır. Sağlık ocağında doktor, ebe, hemşire ve sağlık memuru kasabanın tümüne hizmet vermektedir. Sağlık ocağının yeterli olmadığı durumlarda ilçe ve il merkezinden yararlanılmaktadır. 

9.Yol durumu: Kasaba ilçeye 31 km uzaklıktadır ve yolun tamamı asfalttır. Elbistan-Göksun karayoluna 8 km mesafededir. Bu 8 km mesafede iki adet köprü bulunmaktadır. Bu köprülerden Allah Allah köprüsü çok ünlüdür. Köprüde çok kaza olmuş ve can kaybıyla sonuçlanmıştır. Mahalle aralarında yollar topraktır.

10.Atasözleri ve deyimleri:

a) Âlimin uykusu cahilin uykusuzluğundan iyidir.

b) Yazın tepen kaynamayınca kışın gazanın kaynamaz.

c) Yaz gününde ayransızlık, kış gününde yorgansızlık, el içinde evlatsızlık olmaz.

d) Tavşan anasına sormuş: -Ana biz mi yiğidiz yoksa tazı mı?

      e) Anne tavşan: Yiğit olmaya yiğidiz ama Allah onun yüzünü bize, bizim yüzümüzü ona göstermesin.

f) Göksun’da yaşayan bir Kızılcık’lı :”Örtümüz düşse belinizi, kabımız düşse kafanızı kırar. Örtümüz

Yün, kabımız bakır. Sizin örtünüz battaniye, kabınız malamın.” demiş.

11-Mahalli oyunlar ve türküler:

    *Tamzara                 *Dokuzlu          * Kürt Ayşe      * Temirağa

    *Pekmez                  * Üç Ayak         *Kırıkhan

Karşılıklı oynanan halkoyunları:

 Halk türküleri: Bozlak vb. Bizim yaylalar oluklu, Değirmenden geldim

Ay doğar aşar gider, Bülbül havalanmış yüksekten uçar,

Evlerinin önü yonca, Dama vurdum bir depik.

Ve bunlara benzeyen halk müziği örnekleri vardır.

12- Kasabaya getirilmiş devlet hizmetleri ve halkın bunlardan yararlanması:

     Bütün evlerde elektrik ve su tesisatı mevcuttur. Kasabanın yolu 2006 yılında asfaltlanarak ulaşımdaki sorunlar aşılmaya çalışılmıştır. Kasaba yolundan ulaşımı sağlanan köylerden Esenköy’ün yolu köy girişine kadar asfaltlanmış ancak Güller’ in 1,5 km lik kısmı stabilize olarak kalmıştır. Bu köylerden Erenköy’de ilköğretimin birinci kademesine kadar hizmet veren bir ilkokul, Galler’de ise kesintisiz sekiz yıl eğitim verebilen bir ilköğretim okulu mevcuttur. Güller ilköğretim okulunun altı derslikli yeni binası 2006 yılında yapımına başlanarak 2006–2007 eğitim öğretim yılında hizmete girmiştir. Erenköy’de ikinci kademeye geçen öğrenciler kasaba merkezinde bulunan Büyükkızılcık İlköğretim Okuluna taşınarak eğitimlerine devam etmektedirler.

13- Kasabanın dış dünya ile ilişkileri:

Dış dünya ile ilişkileri başlıca televizyon, 1993 yılında kurulan telefon şebekesi ve GSM operatörlerinin kurduğu baz istasyonları ile cep telefonları sağlamaktadır. Kasabaya kitap, dergi, gazete, vb. yayınlar gelmemektedir. Kasaba merkezine posta ulaşmaktadır.

14- Masal, öykü, efsane ve destanlar:

Büyükkızılcık Kasabası’nın geçmişinde birçok efsane vardır. Bunlardan bir kaçı; İnce Ömer, Eşkıyaların pususu, Paşa ve Hüseyin ve benzerleridir.

15- Boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri:

Kasaba halkı yazın tarlalarda ve mevsimlik işçi olarak çalıştığı için boş zamanları yoktur. Kış ayları haricinde 18–50 yaş arası erkekler Türkiye’nin her yerinde Elektrik direği ve yüksek gerilim hatlarında çalışır.   Ancak Güller mahallesinin kışın yapacakları işleri çok çok kısıtlı olduğu için boş zamanları çoktur. Erkekler genelde meydanda gülle dedikleri bilye oyunu oynarlar. Kadınlar ise kilim dokuyarak ailelerine önemli bir gelir kaynağı sağlarlar. Kilim dokumacılığının yanında yün eğirerek yaptıkları ipliklerle kazak, çorap örerler. Akşamları ise tek eğlence kaynağı televizyondur.